Бацькоўскі сход набліжаўся да фінішу. Аднак настаўніца чамусьці не спяшалася адпускаць дадому тых, хто сядзеў за партамі сваіх дзяцей. Паўза, як кажуць, зацягвалася. Усе сталі насцярожанымі, перакідваліся цікаўнымі позіркамі.
— Не ведаю, з чаго і пачаць… — нейкім сцішаным і нясмелым голасам пачала настаўніца. – Словам, хачу з вамі параіцца. Дык будзьце, калі ласка, ўважлівымі. А справа вось у чым…
Педагог зноў на нейкі момант замаўчала. Адчувалася, што тое, аб чым яна хацела расказаць, глыбока ўсхвалявала і яе, і тых бацькоў, з якімі мела гаворку раней.
— Дзяўчынкі нашага класа да Дня абаронцаў Айчыны падрыхтавалі хлопчыкам падарункі. Увага іх, на першы погляд, пахвальная. Але ж аказалася, што тыя падарункі занадта дарагія для дзяцей. Звыш 20 тысяч рублёў з чалавека.
Зарыпелі парты, зашоргалі падэшвы. Дарослыя кінуліся ў шэпты-гамонку…
— Вось мне і хочацца высветліць вашы адносіны да гэтага выпадку, — сказала класны кіраўнік. – Прызнаюся шчыра: я, напрыклад, не рашылася і не змагла б выдзеліць свайму дзіцяці дваццаць тысяч рублёў…
Усе загаварылі разам. Кожны імкнуўся выказаць сваё асуджэнне паводзінам падлеткаў. Маўляў, гэта іх толькі разбэшчвае, нельга іх так выхоўваць, забараніць трэба такое, а гэта ў нашых сілах.
— Бачу, што тут мы з вамі салідарны. Аднолькава правільна глядзім на здарэнне, — гэтымі словамі настаўніца спыніла шум у класе і тут жа дадала: — Тады я хачу спытаць: чаму ж вы далі такія грошы?
На гэты раз у класе ўсталявалася цішыня. Усе сумеліся, збянтэжыліся. Частка бацькоў прызналася, што ведала пра гэта. Напэўна, выдаткоўваў грошы хтосьці з другой сямейнай палавіны. А некаторыя, як вады ў рот набраўшы, прамаўчалі. Значыць, не толькі ведалі, але і давалі. А ці пыталіся: навошта? Пыталіся. Што ж дочкі адказалі? А тое, што гэтыя грошы вернуцца назад у выгля-дзе падарунка на 8 Сакавіка. Ніхто, маўляў, у накладзе не застанецца. Але аказалася, што якраз засталіся. Бацькі хлопчыкаў, якіх у класе амаль у два разы менш. Тут ужо трэба ўзнос рабіць звыш трыццаці тысяч рублёў. Гэта і ўнесла разлад – дайшло да класнага кіраўніка. Настаўніца тут жа хацела рашуча забараніць усялякія грашовыя зборы. Але ўжо было позна. Не толькі дзяўчынкі, якія ўручылі падарункі, чакалі ў адказ “рыцарскага жэсту”, але і некаторыя маці. Ды, бачыце, як жа забароніш, калі пытанне ўжо тычыцца не столькі дзяцей, колькі іх бацькоў.
Потым высветлілася, што многія з іх, бацькоў, і не на такія “ахвяры” гатовы, каб толькі не паказацца сквапным у вачах іншых. “Бяры, дзіцятка, колькі трэба, не шкада на добрую справу”. А ці добрая гэта справа, урэшце рэшт?
А аднойчы мне давялося быць сведкам і такога выпадку. Адна ўдзячная маці на вачах у старэйшай дзетсадаўскай групы паднесла выхавальніцы каробку цукерак і невялікі пакет цытрусавых пладоў.
— Гэта, Валянціна Мікалаеўна, за вашу любоў і ласку да маёй Леначкі…
А Леначка стаяла побач з маці і шчасліва ўсміхалася. Яна горда глядзела на сваіх сябровак, маўляў, бачыце, якая ў мяне добрая і шчодрая мама. І раптам з групы дзяўчынак вынырнула Светка. Яна працягнула выхавальніцы вялікі чырвоны яблык і з дзіцячай непасрэднасцю запатрабавала прыняць і яе падарунак. Ёй жа хацелася, каб і яе таксама любілі яшчэ больш. А як канфузліва тады адчулі сябе мы, дарослыя! У свядомасці ж малых зафіксаваўся той факт, што любоў тым мацней, чым большы падарунак.
…Вось, скажам, падрос сын. Надарылася нагода яму ісці на дзень нараджэння. Сабіраючы яго ў госці, маці настройвае, што самым дарагім падарункам лічыцца той, які зроблены сваімі рукамі. Аднак у сябра хлопчык убачыў, як іншыя запрошаныя ўручалі імянінніку даволі каштоўныя забаўкі. Вярнуўшыся дадому, ён робіць вывад: дарыць можна падарункі, вырабленыя сваімі рукамі, але ўсё ж лепш і больш прыемна прымаць пакупныя.
Гэтыя разважанні дзіцяці потым умацоўваюцца ў пераходным узросце. Якраз тады бацькі бяздумна выдаткоўваюць сваім нашчадкам грошы, думаючы пры гэтым толькі аб матэрыяльным узроўні свайго аўтарытэту. А іх дзеці якраз і ловяць магчымасць задаволіць свае “прыхамаці”.
Мы часта сцвярджаем, што каштоўнасць падарунка не ў цане. Дык чаму сярод многіх маладых і дарослых людзей у модзе грошы і долары? У першую чаргу таму, што не дапрацоўваюць ні сям’я, ні школа. Мы іншы раз забываем, што ёсць у нашага народа іншыя сродкі віншаванняў, у аснове якіх удзячнасць і павага, а не рубель. Ды і прастора для творчасці тут неабмежаваная. Хіба ж гэта не так? Запрашаю чытачоў да дыскусіі.
Яўген АБРАМОВІЧ,
ветэран педагагічнай працы, наш няштатны карэспандэнт.
